ردیف آوازی موسیقی ایرانی

ردیف آوازی موسیقی ایرانی ، ردیف موسیقی ایران و تاریخچه ردیف ، دستگاه های موسیقی ایران ، ردیف آوازی ایران ، ردیف آوازی ، ردیف آوازی ایران ، 

 

ردیف موسیقی ایران و تاریخچه ردیف:

ردیف آوازی موسیقی ایرانی ، ردیف موسیقی ایران و تاریخچه ردیف ، دستگاه های موسیقی ایران ، ردیف آوازی ایران ، ردیف آوازی 

ردیف آوازی موسیقی ایرانی ، موسیقی شناسان کهن عرب و ترک، دسته های دوازده گانه فارابی را پایه ی موسیقی خود می‌دانند این دستگاه ها عبارتند از:

 عشاق، نوا رهاوی، حسینی، حجازی، بوسلیک ،راست ،عراق ،اصفهان، زیرافکند، بزرگ، زنگوله

هم‌چنین ۳۲ دستگاه‌هایی که در روزگار صفی الدین ارموی آمده است چون:

صبا، عذرا، دوستکانه، معشوق، خوش سرا، خزان، نوبهار، وصال، گلستان، اندوه زده، مهرجان، ( مهرگان) دلگشا، بوستان ،زنگوله (صورت دوم) مجلس افروز، نسیم، جان افزا ،محیر، حجازی، زنده رود، ( زاینده رود) عراق، (صورت دوم) زیر افکند کوچک، مزدک آنی نهفت اصفهان ،عزال ،وامق، نوروز عرب، ماهوری ،فرح، گردانیه،خضرا،وشش آواز به نام گوشت، گردانیه، سلمک، نوروز، مایه، شهناز، برکشلی، موسیقی فارابی.

با روی کار آمدن سلسله صفویه در ایران و تغییر و تحولات سیاسی اجتماعی وسیعی که به سبب آن بروز کرد موسیقی مقامی نیز به تدریج دچار تحول شد متاسفانه از چگونگی دقیق این روند اسنادی در دست نیست اما به استناد به نوشته های پراکنده ای که موجود است می توان شکل گیری موسیقی دستگاهی را در نیمه اول قرن سیزدهم هجری قمری دانست.

تعریف ردیف:

ردیف در لغت معنی پشت سر هم قرار گرفتن است.در لغت نامه دهخدا یکی از معانی آن چنین است :دو یا چند چیز که در پهلوی هم واقع شود ( ناظم الاطباء).

در موسیقی دستگاهی ایران هم به طرز قرار گرفتن گوشه ها نغمات موسیقی، ردیف می گویند. این آهنگ ها یا گوشه ها به ترتیب از پایین به بالا، پشت سر هم چیده می شود .

آهنگی که وسعت صوتی اش از همه پایین تر است معمولا به عنوان اولین آهنگ قرار می‌گیرد و درآمد نامیده می شود و آهنگ ها یا گوشه های دیگر به دنبال درآمد یا درآمد ها قرار گرفته به ترتیب و ردیف می‌شوند و دستگاه یا مقام را به وجود می آورند.

تغییر مقام به دستگاه:

تا پیش از تحول مقام به دستگاه، موسیقی ایران با کمک مقام‌ها آموزش داده می‌شد. بعد از تحول به دستگاه، گوشه‌های موسیقی نیز ذیل دستگاه‌ های هفت‌گانه تعریف شدند و برخی مقام‌ها، در قالب گوشه‌هایی محفوظ ماندند. شروع جدایی موسیقی ایران از روش مبتنی بر مقام، احتمالاً به دوره تیموریان (معادل قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی) بر می‌گردد.

ردیف آوازی موسیقی ایرانی

با این حال، درباره این‌که موسیقی در این دوره، به چه شکل آموزش داده می‌شده اختلاف نظر وجود دارد. رافائل کیزوتر معتقد است که شکل‌گیری ردیف در همین دوران رخ داده و هدف از آن، آموزش اجزای موسیقی ایرانی به صورت تک‌تک بوده‌است. برونو نتل هم معتقد است که پیشینه ردیف دست کم به قرن هجدهم میلادی بر می‌گردد. اما داریوش طلایی معتقد است که نظم و ترتیب یافتن ملودی‌های ایرانی به صورت ردیف، تنها از قرن سیزدهم هجری خورشیدی (معادل قرن نوزدهم میلادی) شروع شده‌است.

ردیف آوازی موسیقی ایرانی

به هر روی بین نظریه‌پردازان اتفاق نظر وجود دارد که هدف از ایجاد ردیف‌ها، آموزش آسان‌تر دستگاه‌ها، آوازها و گوشه‌های موسیقی ایرانی بوده‌است و روش تعلیم هم چنین بوده که شاگردان باید تمام ملودی‌ها را حفظ می‌کرده‌اند. این در حالی است که هرمز فرهت حدس می‌زند که این تحول، ناشی از افتی است که در مهارت موسیقی‌دانان دوره صفویه رخ داد چنان‌که قادر به آهنگ‌سازی و نوآفرینی در یک مقام یا گام ثابت نبودند، و در نتیجه به ترکیب گوشه‌هایی از مقام‌های مختلف رو آوردند که در نتیجه آن، آموزش جداگانه این گوشه‌ها و طبقه‌بندی‌شان در یک دستگاه که گام مشترکی ندارد را اجتناب‌ناپذیر کرد.

 

از دید والتر فلدمن، محقق برجسته موسیقی عثمانی، زمانی که موسیقی ترکیه مشغول تمرکز بر اصول موسیقی (از طریق گسترش مقام‌ها) بود، موسیقی ایرانی به سمت قالبی شدن رفت (به معنای تمرکز روی قالب موسیقایی) و سهم موسیقی آوازی از سازی در ایران بیشتر شد و همچنین مقام‌های موسیقی (و متعاقب آن، دستگاه‌ها) به قطعات کوچکتری تقسیم شدند به شکلی که می‌شد هر کدام را جداگانه تعلیم داد (شکل‌گیری ردیف موسیقی ایرانی). ایراندخت 

 

در مقابل برخی دیگر از محققین شکل‌گیری ردیف در ایران را با نفوذ فرهنگ غرب که در دوره قاجاریه شدت گرفته بود مرتبط می‌دانند. به عقیده برونو نتل، شکل‌گیری ردیف موسیقی ایرانی در قرن بیستم با جنبش‌های ملی‌گرایانه ایران در آن دوره رابطه دارد و یک نمونه از تلاش ایرانیان برای اعلام استقلال موسیقی ایرانی از موسیقی ترکی و عربی (که ریشه مشترکی دارند) است. داریوش طلایی نیز معتقد است هدف اصلی بنیانگذاران ردیف، تدوین مجموعه‌ای مرتبط و منظم از ملودی‌های سنتی بود؛ آن‌ها لزوماً به دنبال نظم دادن به سیستم مُدال نبودند و بنابراین رابطه ردیف‌ها با مدها مشخص نشده‌است و نظام آموزشی ردیف دربرگیرنده هیچ تئوری روشنگری نیست. ایراندخت 

 

اگر چه تحول مقام به دستگاه تدریجاً از اواسط صفویه تا اواخر قاجاریه رخ داده، اما واژه ردیف تنهادر اواخر قاجاریه به کار گرفته شده و در نسخ خطی قدیمی‌تر دیده نمی‌شود. برای نمونه کتاب بحورالالحان، که در دوره قاجاریه نوشته شده و از اولین آثاری است که به موسیقی دستگاهی پرداخته، به شکل دقیق از هفت دستگاه و گوشه‌های مربوط نام می‌برد، اما از لفظ ردیف استفاده نمی‌کند.ایراندخت 

تعریف دستگاه: ایراندخت 

دستگاه به مجموعه قطعاتی گفته می شود که با یک مد عنوان مد مادر شروع شده و در

روند توالی قطعات  به مدهای مختلف مدگردی می نماید. این قطعات اغلب در پایان با ایراندخت 

قطعه ای به نام فرود به مد مادر برمی گرند. نام دستگاه از مد مادر گرفته می شود و به

قطعاتی که درون  آن قرار می گیرند گوشه می گویند.

تعریف درآمد: ایراندخت 

هر دستگاه با گوشه ای به نام درآمد شروع می شود که در واقع معرف مد مادر است و        موسیقی

در آن مد اجرا می‌گردد. به عنوان مثال دستگاه چهارگاه با درآمد چهارگاه شروع می شود و

سپس توسط گوشه های بعدی به مد های دیگر می رود و در نهایت با گوشه فرود به مد  ایراندخت 

چهار گاه باز می گردد.

تعریف گوشه:  ایراندخت 

به قطعات تشکیل دهنده یک دستگاه، گوشه گفته می شود. همه گوشه ها الزاماً در مد      موسیقی

متفاوتی با مد مادر نیستند و نیز از نظر ملودی و ریتم انواعی دارند که جلوتر به شکل کلی

به بررسی آن خواهیم پرداخت. ایراندخت 

دستگاه های موسیقی ایران:  ایراندخت 

دستگاه هایی موسیقی ایرانی شامل هفت دستگاه می شود.

روایت های مختلفی از ردیف موسیقی ایرانی وجود دارد.

در این روایات در بعضی دستگاه ها بعضی از گوشه ها را آواز جدا گانه ای می دانند و در

بعضی روایات آنرا گوشه می دانند (آواز رهاب و آواز بیات کرد در دستگاه شور، آواز

شوشتری در دستگاه همایون).  ایراندخت 

۱. شور ( املآواز)

• ابوعطا
• بیات ترک  یا بیات زند  ایراندخت 
• افشاری
• دشتی
• بیات کرد
• رهاب

۲. ماهور

۳. سه گاه

۴. چهارگاه

۵ . همایون

• بیات اصفهان
  
• شوشتری

۶ . نوا

۷ . راست پنجگاه

برای دیدن مطالب بیشتر اینجا کلیک کنید. ایراندخت 

ردیف موسیقی ایران و تاریخچه ردیف  ردیف موسیقی ایران و تاریخچه ردیف دستگاه های موسیقی ایران دستگاه های موسیقی ایران ردیف آوازی  ردیف آوازی ایران ردیف آوازی ایران