کتاب سنجش منابع تاریخی شاهنامه
در پادشاهی خسرو انوشیروان: شاهنامه
اگر چه شاهنامه اثری حماسی است و ادبی، و تمام مضامین و اشخاص تاریخی آن هم در ادبیّتِ متن و ادبی شدگی کلیّتِ اثر غوطه ورند، اما به علل گوناگون، از جمله نسبت خاصی که این اثر با واقعیتت تاریخی بر قرار کرده، یعنی به کار رفتِ شیوه ها و تمهیداتی که متن را تاریخ نما می کند، و شکل خاصی که فردوسی در فرم ادبی و هنری دادن به داستان های منبع مکتوبش داشته، در طول زمان آن را کتاب تاریخی ایران دانسته ایم و تازه در دورۀ معاصر و تحقیقاتی ادبی جدید است که بر ادبی بودنِ این اثر تأکید شده است.
اما ادبی بودن متن همان اندازه که مانع از ارزش های فلسفی و روان شناختی اثر نمی شود، مانع از این هم نمی شود که اثر ادبی ارزش های تاریخی داشته باشد.
گذشته از این چون شاهنامه واسطۀ یک منبع مکتوب، یعنی شاهنامۀ ابومنصوری، با متون پهلوی ساسانی، و فارسی و عربی قرن های دوم و سوم هجری در پیوند است، در متون تحقیقی تاریخی جدید دربارۀ ساسانیان، بسیار مورد استناد و ارجاع قرار گرفته است.
این تحقیق با طرح این پرسش که جایگاه و ارزش شاهنامه به عنوان یک منبع تاریخی در
میان منابع اوایل دورۀ اسلامی چیست، به برسی تطبیق آثار به جا مانده از تاریخ نگاران
حرفه ای، همچون طبری، بلعمی، یعقوبی و مسعودی، با شاهنامه پرداخته است.
و نشان می دهد که شاهنامه برای رفع برخی کاستی های منابع تاریخی و آثار مورخان
حرفه ای اطلاعات ارزشمندی را در اختیار می گذارد.
از دل متن:
« نبوغ فردوسی در آفرینش یک زبان شکوهمند و پر تحرک و حماسی، که مو جز اما بجا و به دور از تعقید است، در پپدایش و استحکام سبک او بسیار مؤثر بوده است.» (ص ۴۸۴)
شاهنامه فردوسی بزرگترین کتاب فارسی ست که در همه جای جهان مورد اعتنا
و توجه قرار گرفته و مهمترین دلیل این ادعا ترجمه های متعددیست که در کشورهای
مختلف از آن صورت پذیرفته است …
اهمیتی که شاهنامه در حفظ ایران و هویت ملی داشته هیچ اثر دیگری نداشته است
زیرا همۀ ایرانیان را در یک احساس مشترک با یکدیگر شریک می کند: « احساس ایرانی بودن »
- نوشتۀ فرزین غفوری
- انتشارات میراث مکتوب / چاپ اول ۱۳۹۷
- شمارگان ۵۰۰
- ۵۷۷ صفحه
- منبع: نشریه ویژۀ معرفی کتاب رود
برای دیدن مطالب بیشتر اینجا کلیک کنید.
کتاب سنجش منابع تاریخی شاهنامه فرزین غفوری