آسپاراژیناز ( Asparaginase )
نام فارسی : آسپاراژیناز
نام انگلیسی : Asparaginase
نام تجاری : Elspar
طبقه بندی دارویی : آنزیم (L آسپارژین _ امیدوهیدرولاز )
طبقه بندی درمانی : ضد سرطان ( نئو پلاسم )
شکل دارویی : تزریقی
مکانیسم اثر :
آسپاراژیناز آنزیمی است که باعث تجزیه آسپاراژین به اسید آسپارتیک و آمونیاک می شود. برخی سلولهای بدخیم توانایی تولید آسپاراژین را از دست داده اند لذا از دست دادن منابع برون زاد آسپاراژین منجر به مرگ آنها می شود.
مصرف در حاملگی :
این گروه شامل داروهایی می شود که خطرناک بودن داروها در مورد انسان به اثبات نرسیده است . ولی در مورد حیوانات می تواند عارضه جانبی داشته باشد .
موارد مصرف :
در یک نوع سرطان خون
موارد منع مصرف :
سابقه واکنشهای آنافیلاکتیک نسبت به این دارو، پانکراتیت و یا سابقه آن.
موارد احتیاط: اختلال کار کبد، عفونتها یا درمان با داروهای ضد نئوپلاسم یا پرتودرمانی (احتمال بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد).
تداخلات داروئی :
دارو با وینکریستین،گلوکو کورتیکوئیدها یا کورتیکوتروپین،آلوپورینول، کلشی‌سین، متوترکسات،انسولین یا داروهای خوراکی کاهش‌دهنده‌قند خون تداخل دارد.
آسپاراژیناز ( Asparaginase )
عوارض جانبی :
اعصاب مرکزی:
لتارژی، خواب‌آلودگی، سردرد، اغتشاش شعور، هیجان، رعشه.
پوست:
بثورات پوستی، کهیر.
دستگاه گوارش:
استفراغ (ممکن است تا ۲۴ ساعت طول بکشد)، بی‌اشتهایی، تهوع، کرامپ عضلات، کاهش وزن، التهاب مخاط دهان.
ادراری ـ تناسلی:
ازتمی، نارسایی کلیوی، نفروپاتی ناشی از اسیداوریک، وجود گلوکز در ادرار، پرادراری.
خونی:
کمی فیبرینوژن خون و کاهش فعالیت دیگر فاکتورهای انعقادی خون، ترومبوسیتوپنی، لکوپنی، کم شدن آلبومین خون.
کبدی:
بالا رفتن غلظتهای آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، مسمومیت کبدی.
متابولیک:
افزایس غلظتهای بیلی‌روبین (مستقیم و غیرمستقیم)، آلکالین فسفاتاز؛ افزایش یا کاهش مجموعه چربیها؛ زیادی قند خون؛ زیادی آمونیاک خون.
سایر عوارض:
پانکراتیت هموراژیک، واکنش آنافیلاکسی (نسبتاً شایع).
توجه :
در صورت بروز علائم نارسایی کلیوی و یا پانکراتیت، باید مصرف دارو قطع شود.
هشدارها :
۱-در بیماران دارای التهاب پانکراس شدید یا خونریزی دهنده همراه با درد شکمی بیش از ۷۲ ساعت و غلظت آمیناز ۲ برابر حداکثر محدوده نرمال و یا بیش از آن ، درمان با داروی آسپاراژیناز قطع گردد. التهاب پانکراس شدید منع مصرف برای ادامه درمان می باشد و درمان با دارو باید برای همیشه قطع شود.
۲-غلظت گلوکز را قبل از شروع درمان و بصورت دوره ای حین درمان با آسپاراژیناز اندازه گیری نمایید. در صورت لزوم انسولین تجویز گردد.
۳-در صورت بروز حوادث ترومبوتیک یا خونریزی دهنده مصرف آسپاراژیناز موقتا تا رفع علائم قطع گردد. در صورت برطرف شدن می تواند درمان ادامه یابد.
نکات ضروری :
با توجه به واکنش‌حساسیت مفرط بدارو، قبل از اولین تجویزو مواقعی که یک هفته یا بیشتر بین دوتزریق فاصله باشد،انجام آزمون داخل‌جلدی توصیه می‌شود.