در اینجا با ساز تنبور و آشنایی با ساز تنبور را برسی می کنیم . تکنیک ها یا اجرایی تنبور
ساز تنبور:
آشنایی با ساز تنبور، تنبور نام باستانی سازهای مضرابی خانوادۀ دوتار و از سازهای قدیمی ایران و ساز آیینی و مذهبی سلسله یارسان در غرب ایران است. تنبور از معدود سازهای رایج در ایران است که مقدس شمرده می شود. حوزه اصلی رواج تنبور، استان کرمانشاه، به ویژه دو منطقه گوران و صحنه و بخش هایی از استان لرستان است. تنبور از خانواده سازهای زهی مضرابی (زخم های) مقید است که با انگشتان دست نواخته می شود و در رده ِ بندی سازها در گروه زه صداهای مضرابی قرار می گیرد.
ویژگی های ظاهری و ساختاری تنبور:
تنبور دارای کاسه طنینی یکپارچه یا ترک های به شکل تقریبا نیمه گلابی است و روی دهانه کاسۀ آن صفحه چوبی قرار می گیرد. کاسه طنینی با رابطی به نام گلویی به دسته ای نسبتا طویل متصل است که دستان ها روی آن بسته می شوند. تنبور در اصل دو وتر دارد، امّا از چند دهه گذشته آن را معمولاً با سه وتر می نوازند (وتر اول مضاعف شده است). به همین دلیل تنبورهای قدیمی دو وتر و دو گوشی، و تنبورهای جدید سه وتر و سه گوشی دارند. سیم گیر، خرک و شیطانک از دیگر اجزای ساختمانی تنبور محسوب می شوند.
کوک تنبور:
تنبور کوک های مختلفی دارد، اما شاخص ترین و متداولترین آنها دو نمونه زیرند:
دستان بندی تنبور:
دستان بندی تنبور ــ سید امرالله شاه ابراهیمی (صحنه)
تکنیک ها یا اجرایی تنبور:
مضراب شُر، پس شُر، پیش شُر، شُر متوالی، راست با پنجه، راست با سبابه، چپ با سبابه، راست ــ چپ با سبابه، چپ ــ راست با سبابه، چپ با دو تَک، ریز و دُراب از مهم ترین تکنیک های دست راست، و ویبراسیون عرضی، ویبراسیون طولی، کندن و پنجه کاری، از تکنیکهای عمده دست چپ در تنبور هستند.
موارد و نوع استفادۀ تنبـور:
مهمترین مورد استفاده تنبور، همراهی ذکرها و مقام های مذهبی در مجالس ذکر سلسلۀ یارسان است. از تنبور در موقعیت های دیگری چون زیارتگاه های یارسان، مجالس سوگواری، مجالس انس و گاه امروزه گروه هایی متشکل از چند تنبور تشکیل شده اند و از این ساز در ترکیب با بعضی سازهای ایرانی نیز استفاده می شود.
جنس و مواد به کار رفته در ساختمان تنبـور:
- کاسه طنینی و صفحه: چوب توت
- دسته: چوب گردو، گاه چوب چنار موج یا چوب زردآلو
- گلویی: چوب توت، گردو
- سیم گیر: شاخ بز کوهی، انواع چوب
- شیطانک: شاخ بز کوهی، انواع چوبهای سخت
- خرک: چوب های شمشاد، گردو، فوفل
- گوشی ها: چوب های بید (در قدیم)، توت و گردو
- وترها: ابریشم خام یا زه (در قدیم)، سیم فولادی سفید، مس، برنج ۱۸/۰
- دستان ها: زِه
برای دیدن: