آشنایی با ساز تار

آشنایی با ساز تار

ساز تار : کوک

شکل ظاهری _ قسمت کاسه (شکم) خود به دو قسمت بزرگ و کوچک تقسیم شده که قسمت کوچکتر را نقاره می گویند. روی کاسه و نقارۀ تار پوست کشیده شده و خرک تار بر پوست کاسه تکیه رده است. قسمت نقاره در انتهای بالائی به دسته (گردن) متصل شده است. 

دستۀ تار بلند (۴۵ تا ۵۰ سانتی متر) است و بر کناره های سطح جلوئی آن دو روکش استخوانی چسبانده اند. دور دسته دستان ها پرده هائی عمود بر طول آن با فواصل معین بسته شده، قطر هر دستان در اصوات اصلی دستگاه های موسیقی ایرانی، کمی بیشتر از اصوات گذرا و کم اهمیت تر این موسیقی است. 

تعداد دستان ها امروزه ۲۸ عدد است، جعبۀ گوشی در انتهای بالائی دسته قرار گرفته و از هر طرف سه گوشی بر سطوح جانبی جعبه کار گذاشته شده است.  

تعداد سیم های تار شش است که از انتهای تحتانی کاسه شروع شده، از روی خرک عبور می کند و در تمام طول دسته کشیده شده، تا بالاخره به جعبۀ گوشی ها داخل و در آنجا به دور گوشی ها پیچیده می شوند. 

کوک تار 

سیم های ششگانه عبارتند از دو سیم سفید (پایین) که هم صدا کوک می شوند، و دو سیم زرد (وسط) که هم صدا کوک می شوند و همچنین دو سیم (بالا) که یکی سیم زرد و یکی سیم سفید است که به فاصلۀ  اکتاو کوک می شوند.

فاصلۀ سیم های هم صوت سفید، نسبت به سیم های زرد غالباً ( چهارم )  و سیم های سفید نسبت به سیم بم معمولاً فاصلۀ اکتاو یا هفتم را تشکیل می دهند(به این تریب اگر سیم های هم صدای سفید را «دو» کوک کنیم، سیم ها زرد باید غالباً «سل» و سیم بم «دو» یا «رِ» کوک شوند.) بدیهی است که کوک تار یعنی تنظیم فواصل سیم ها به یکدیگر، ممکن ست در دستگاه ها و آواز های مختلف تغییر کند.

تار سازی است که نقش تکنوازی یا هم نوازی، و یا هر دو را می تواند بر عهده بگیرد. تار با مضرابی کوچک از جنس برنج به طول تقریبی سه سانتی متر نواخته می شود، در قسمتی از نصف طول مضراب برای آنکه در دست های نوازنده راحت قرار گیرد، با موم پوشیده شده است. 

وسعت صدا دهندگی در تار:

از بم ترین تا زیر ترین صدائی که تار می تواند تولید کند تعداد ۱۹ نت (بکار) است به عبارتی دیگر وسعت آن حدود ۲/۵ اکتاو می باشد. (معادل پنج دانگ)

مایه های مناسب اجرا بوسیلۀ ساز تار:

در ساز تار بنا به دلایلی مانند (سونوریته مناسب در مایه) (راحت الاجرا بودن از نظر فواصل بدست آمده در آن مایه) هرکدام از دستگاه ها و آوازهای مشتق را بر اساس نتی پایه، گام می بندند و می نوازند که ذیلاً در جدول، عنوان هر کدام از مایه ها آمده است: کوک 

کوک

برای دیدن:

• تصنیف بت چین
• معنی تصنیف و تصنیف خوانی
• تصنیف امشب شب مهتابه 

• ردیف آوازی موسیقی ایرانی کلیک کنید. 

ایران دخت

آشنایی با ساز تار وسعت صدای تار وسعت صدای تار