خواص درمانی زهرِ زنبور
زهر نیش زنبور عسل
زهر زنبور عسل مایعی است تلخ مزه، به رنگ روشن، دارای وزن مخصوص ۱/۱۳۱ ،
بوی خاص و واکنش اسیدی که در مجاورت هوا به سرعت خشک می شود و در اثر خشک شدن
۳۰ تا ۴۰ درصد آب آن از دست می رود.
زهر زنبور عسل ترکیب بسیار پیچیده ای دارد و دست کم ۸ نوع پروتئین در آن شناسایی شده است.
مهم ترین پروتئین های زهر زنبور عسل عبارتند از : ملیتین، فسفولیپاز A و آپامین.
پنج پروتئین دیگر شامل دوپامین، هیستامین، پپتید منهدم کننده سلول های مست، مینامین و هیالورونیداز هستند.
میزان سمیت زهر زنبور عسل بیشتر از زهر زنبور های خرمایی است. اما مشخص شده است که ترکیب
زهر زنبـور عسل مناطق مختلف یکسان است.
تولید و مصرف زهـر در بدن زنبوران عـسل
تولید زهر توسط زنبور عسل بلافاصله پس از تولد شروع می شود و تا ۱۶ تا ۲۱ روز که زنـبور کارگر وظیفه
دفاع و حفاظت از کندو را بعهده می گیرد.
کیسه زهر زنبور کارگر پر می شود و در ۲۱ روزگی تولید زهر متوقف می شود.
زنبوران عسل ماده ( کارگر ) بلافاصله پس از تولد، غده زهر فعالی دارد که زهر مترشحه
از آن بتدریج در کیسه زهر جمع می شود.
وقتی زنبور وادار به نیش زدن شود، پس از فرو بردن نیش خود در بدن انسان یا یک جانور، با انقباض
کیسه زهر مقدار قابل توجه ای از محتویات آن از راه مجرای خروج زهر که به نوک نیش ختم می شود،
وارد بدن موجود مورد تهاجم می شود.
در حالی که کیسه زهر زنبورهای متولد شده در بهار یا تابستان در سنین ۱۶ تا ۲۰ روزگی پر می شود،
کیسه زهر زنبـورهای به دنیا آمده در پاییز در ۱۲ تا ۱۵ روزگی پر می شود.
مقدار کل تولید زهر توسط زنبوران کارگر ۰/۳ تا ۰/۵ میلی گرم است و این مقدار به عواملی چون سن،
نژاد، فصل و میزان مصرف گرده بستگی دارد.
گرده اهمیت بسیار زیادی در تولید زهر دارد.
به طوری که در صورت موجود نبودن گرده، ترشح زهر کاملا قطع می شود.
علت قطع ترشح زهر در صورت عدم تغذیه با گرده این است که قسمت اعظم زهر از ۸ نوع پروتئین تشکیل می شود و
چنان چه زنبور کارگر گرده مصرف نکند و از دریافت پروتئین محروم بماند، قادر به ساختن پروتئین های موجود در زهر نخواهد بود.
زنبور عسل برای ساختن پروتئین های زهر نیاز به مصرف پروتئین دارد. این نیاز با مصرف گرده به عنوان غذای
پروتئینی طبیعی یا مکمل های پروتئینی به عنوان جایگزین گرده تامین می شود.
زنبور عسل پس از مصرف گرده، پروتئین های آن را در بدن خود به واحدهای تشکیل دهنده آن ها ( اسید های آمینه )
تجزیه میکند و سپس با استفاده از اسیدهای آمینه حاصل شده طی یک سلسله واکنش های بیوشیمیایی
پروتئین های زهر را می سازد ( بیوسنتز می کند ).
در منابع علمی گفته شده است که در صورت فقدان گرده، یعنی عدم مصرف گرده توسط زنـبور عسل کارگر،
تولید زهر قطع می شود.
اما چنانچه پروتئین کافی از دیگر منابع پروتئینی نیز به زنبور عسل تغذیه شود، به احتمال قوی زهر تولید خواهد شد.
زیرا پروتئین های موجود در گرده، خاص گرده نبوده و بطور کم و بیش در سایر منابع پروتئینی نیز یافت می شود.
به عبارت دیگر، این موضوع بسیار محتمل است که زنـبور عسل برای تولید زهر فقط نیاز به پروتئین کافی داشته
باشد و فرقی نکند که پروتئین مورد نیاز از چه منبعی تامین شود.
زهرِ زنبور