تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر ایران ، ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻨﺮ اﻳﺮان ، فرهنگ و هنر ایران ، تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر ایران ، ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻨﺮ اﻳﺮان ، پارینه سنگی ایران ، فرهنگ و هنر ایران ، تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر ایران ، پارینه سنگی ایران ، ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻨﺮ اﻳﺮان ، فرهنگ و هنر ایران ، تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر و تمدن فلات ایران ، تاریخ هنر ایران ، ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻨﺮ اﻳﺮان ، فرهنگ و هنر ایران ، پارینه سنگی ایران
سپیده دم هنر و تمدن فلات ایران:
دوران آغازین:
جلوه های هنری در ایران به دورهٔ نوسنگی در حدود هزاره هشتم پیش از میلاد باز می گردد. نمونه هایی از قدیمی ترین آثار به جای مانده از این دوران را می توان در نقاشی های غارهای منطقه لرستان به ویژه در دوشه، هومیان و کوهدشت دید (شکل ۱ ۱).
ادامه این تحول فرهنگی و هنری در دیگر مناطق کوه های زاگرس نیز مشاهده می شود. اولین نمونه های سفالگری که شاید قبل از هزاره هشتم پ.م نیز وجود داشته را می توان در این مناطق دید. این سفالینه ها همگی دست ساز هستند که پس از مدت زمانی به شکل منقوش درآمدند (شکل ۲_۱).
با
شکل و تزیین سفالینه ها در مناطق مختلف فلات ایران با یکدیگر متفاوتند اما اغلب دارای شیوه ساخت، مواد و خصایص مشترکی هستند. در دوره معروف به عصر مس و سنگ ، مشخص ترین نوع سفالگری به رنگ های قرمز و زرد نخودی، منقوش شده به رنگ سیاه و با طرح های هندسی که بیشتر به شیوه هاشورزنی هستند، دیده می شوند. از این رو به نظر می رسد پیشینه سفالگری منقوش در ایران به حدود هزاره پنجم پ.م بازمی گردد که با استفاده از نقوش جانوری و هندسی نقاشی شده اند.
استفاده از چرخ سفالگری و ساخت سفالینه های کاملاً متقارن، حدود هزاره چهارم پ.م در مناطق تپه سیلک، تپه حصار، تل باکون، شوش و … می باشد. این اشیاء سفالی شامل کاسه، ظروف دهان گشاد، جام و پیاله های پایه دار هستند. رنگ آنها معمولاً کرم یا زرد نخودی است که با رنگ سیاه یا قهوه ای تیره و نقش های هندسی، جانوری و تلفیقی، نقش پردازی شده اند (شکل ۳_۱).
با
با کشف مناطقی در دشت لوت از جمله تپه یحیی، جیرفت و شهداد در نزدیکی کرمان پرده از اسرار تمدن دیگری در حدود هزاره چهارم پیش از میلاد برداشته شد. آثار مهم ساخته شده در این مناطق را بیشتر نمونه های سنگی دربرگرفته، که به مناطق دیگر باستانی صادر می شده است. این مسیر صادراتی بیشتر از طریق شوش به میان رودان (بین النهرین) بوده است (شکل ۴ ۱).
بر اساس یافته های شهر سوخته (در سیستان) با تاریخی در حدود هزاره سوم پ.م، چنین به نظر می رسد که این شهر مهمترین مرکز صنعت مفرغ سازی در شرق ایران به شمار می رفته است. در این منطقه خانه هایی به صورت پلکانی ساخته شده که سطح دیوار آنها با اندودی از گل و مواد آهکی پوشیده می شده است. همچنین لوله های بزرگ سفالینی در این خانه ها برای آبرسانی وجود داشته است (شکل ۵ ۱). کشف جمجمه ای در این منطقه، دلالتی بر عمل جراحی در این زمان می باشد (شکل ۶ ۱).
با
همزمان در این منطقه، هزاران قطعه سنگ لاجورد، فیروزه و مهره های تزیینی
آمادهٔ کار یافت شده که بیانگر میزان تولید این اشیاء در منطقه است.
از این رو دشت لوت و شهرسوخته در انتهای هزاره سوم پ.م به عنوان پررونق ترین
تمدن های جنوب شرقی ایران شناخته شده اند که با سرزمین های ایلام و میان رودان
(بین النهرین) ارتباط داشته اند.
موقعیت مناسب دیگر این مناطق در حوزه جنوب شرقی و مناطق دشت لوت را منطقه شهداد
(در کرمان) از آن خود کرده است. این منطقه با وجود سفالینه های قرمز رنگ، خطوط تصویری
و نشانه ای، کاربرد متنوع سنگ صابون و مقبره هایی شگفت انگیز در کنار یکدیگر، شناخته
شده است.از جمله یافته های با ارزش در این مکان «پرچم شهداد» می باشد. (شکل ۷_۱).
این آثار با شکوه فلزی نشان می دهد که صنعت فلزکاری در ایران همزمان با گسترش
فرهنگی و هنری در هزاره چهارم پیش از میلاد آغاز شده است. سپس توانست جای
ابزارهای سنگی پیشین را بگیرد و همزمان زیور آلاتی از ترکیب سنگ های قیمتی و فلزات
ساخته شود.
اما رسماً در هزاره سوم پ.م صنعت مفرغ سازی با تحولات اساسی در مناطق مختلف فلات ایران روبه رو شد و به اوج خود رسید. در هزاره دوم پ.م سفالینه های منقوش تک رنگ در مناطق غربی ایران دیده شده است. این سفالینه ها به طور معمول با رنگ قهوه ای تیره بر زمینه زرد نخودی، نقاشی شده اند. نقوش آنها شامل مجموعه ای جالب از طرح های هندسی پیچیده است که خود حاصل سیر تکامل سنت سفالگری در مناطق غربی ایران است (شکل ۸_۱).
برای دیدن مطالب بیشتر:
- آشنایی با تاریخ هنر ژاپن
- آشنایی با تاریخ هنر هند
- تاریخ هنر روم و اتروسک
- آشنایی با تاریخ هنر یونان
- آشنایی با تاریخ هنر در مصر
- هنر اژه ای
- هنر میانرودان یا بین النهرین
- هنر دورۀ نوسنگی یا روستا نشینی
- هنر در دورۀ پارینه سنگی
- آشنایی با تاریخ هنر
- مقدمه ای بر هنر عشق کلیک کنید.