۹ فروردین ۱۴۰۳
ساز شناسی موسیقی ایران و جهان مجله فرهنگ و هنر ایران دخت

آشنایی با ساز سرنا

آشنایی با ساز سرنا ، معرفی ساز سرنا ، معرفی ساز سرنا ، تاریخچه ساز سرنا ، معرفی ساز سورنا ، آموزش سرنا ، سرنا نوازی ، سرنا نوازی محلی ،

آشنایی با ساز سرنا  ، نوازندگان سرنا ، نوازندگی سرنا ، تاریخچه ساز سرنا ، معرفی ساز سورنا ، آموزش سرنا ، ، سرنا نوازی ، سرنا نوازی محلی ، نوازندگان سرنا ، نوازندگی سرنا ، تاریخچه ساز سرنا ، معرفی ساز سورنا ، آموزش سرنا ، ، سرنا نوازی ، سرنا نوازی محلی ، نوازندگان سرنا ، نوازندگی سرنا ، تاریخچه ساز سرنا ، معرفی ساز سورنا ، آموزش سرنا ، ، سرنا نوازی ، سرنا نوازی محلی ، آموزش سرنا 

آشنایی با ساز سرنا:

این ساز متشکل است از یک لولۀ مخروطی شکل، که در انتهای بالائی آن «قمیش» قرار ی گیرد. سرنا از دستۀ ساز های دو زبانه است و به این ترتیب «قمیش» آن از دو تیغۀ متکی به هم تشکیل شده و انتهای آن دو در حلقه ای مسطح محصور شده است. 

 

 در روی لوله، تعداد ۶ تا ۷ سوراخ تعبیه شده و نوازنده با گذاشتن و برداشتن انگشتان هر دو دست، اصوات حاصله را زیر و بم می کند . طول ساز کاملاً ثابت نبوده و از ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر (معمولاً) و در بعضی نقاط حتی تا ۶۰ سانتی متر، ساخته شده است. 

 

سُرنا و کَرنا هر دو به معنی بوق و با لغت (به انگلیسی: Horn) در انگلیسی از یک ریشه می باشند. در اصل در میان اقوامی که زبان هند و اروپایی اولیه را صحبت می کردند این ساز به علت اینکه از شاخ حیوانات ساخته می شد به این اسم نامیده شد. شاهد دیگری که به این ادعا و مشابهت مهر تائید می زند نام ذوالقرنین، به معنی دارنده دو شاخ است. قَرن که مُعَرَّب کَرن است (که در اسم کَرنا مشاهده می شود) به معنی شاخ می باشد. البته سُرنای کنونی به مراتب از بوق های شاخی اولیه پیشرفته تر است، ولی عضوی از خانواده سازهای بادی یا بوقی به شمار می آید.

اجزای سرنا:

سرنا از چهار قسمت تشکیل شد :

  •  قمیش
  • لب گیر
  • انبرک
  • بدنه ساز

قمیش:

از نوعی نی نرم به نام آکس تهیه می شود که آن را با آب ولرم می خیسانند و داخل دهان قرار می دهند و بوسیله مجرای باریکی که در وسط قمیش قرار دارد بازدم سرنا می شود. طول قمیش که به لب گیر بسته می شود حدود ۱ تا ۲ سانتیمتر است.

لب گیر:

بصورت دایره ای واشر مانند است. که جنس آن فلزی است و ما بین لب نوازنده و سرنا قرار می گیرد قطر آن ۴ سانتیمتر یا کمتر و طول آن ۱۴ سانتیمتر یا کمتر است.

بدنه سرنا:

بصورت لوله ای مخروطی از جنس چوب شمشاد یا آزاد یا گردو ، گاهی اوقات هم از توت ساخته می شود. اما نوع شمشاد صدا دهی بهتری دارد.
انتهای بدنه سرنا بصورت مخروطی و مثل سازهای شیپوری طراحی شده است.

سرنای مازندرانی ۶ سوراخ در قسمت بالا و یک سوراخ در قسمت پایین دارد. قبل از نواختن ساز آن را با آب ولرم خیس می نمایند ، اینکار برای صدا دهی بهتر است. طول سرنا کامل نبوده و از ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر و در بعضی نقاط تا ۶۰ سانتیمتر می رسد. سرنای بلند تر صدای بم تری نسبت به سرنای کوتاهتر دارد. حدود صوتی صدای سرنای مازنداران دو اکتاو است . سرنا را بصورت نفس برگردان می نوازند

 

وسعت صدای ساز سرنا: 

در این ساز کاملاً ثابت نیست و واضح است که سرناهای بزرگ تر میدان صدائی بم تر از سرناهای کوچک دارند. حد متوسط و معمول وسعت صدا در این ساز ها از این قرار است:

سرنا سازی نه تنها محلی ؛ بلکه قدیمی است. در اشعار شعرای ایران به کرات نام «سرنا» یا «سورنای» آمده است. در نواحی بختیاری و دزفول سرنای کوچک معمول است.  سرنای محلی معمولاً با دهل نواخته می شود.
این ساز با نام هایی نظیر به زرنا – ذرنا – و یا ذورنا نیز نامیده می شود. ساز سرنا در بین اقوامی نظیر بلوچ ها، کردها، گیلان ها، ترک ها و استان های فارس و مازندران وجود دارد.

البته در همه اقوام به این نام معروف نیست مثلاً در میان بلوچ ها به شیدی در میان

کردها شمال خراسان به پیق معروف است در مازندران به سرنا یا درنا معروف است.

برای دیدن: 

ایران دخت

سرنا سازی نه تنها محلی ؛ بلکه قدیمی است. در اشعار شعرای ایران به کرات نام «سرنا» یا «سورنای» آمده است. در نواحی بختیاری و دزفول سرنای کوچک معمول است.  سرنای محلی معمولاً با دهل نواخته می شود.
این ساز با نام هایی نظیر به زرنا – ذرنا – و یا ذورنا نیز نامیده می شود. ساز سرنا در بین اقوامی نظیر بلوچ ها، کردها، گیلان ها، ترک ها و استان های فارس و مازندران وجود دارد. البته در همه اقوام به این نام معروف نیست مثلاً در میان بلوچ ها به شیدی در میان کردها شمال خراسان به پیق معروف است در مازندران به سرنا یا درنا معروف است. سرنا سازی نه تنها محلی ؛ بلکه قدیمی است. در اشعار شعرای ایران به کرات نام «سرنا» یا «سورنای» آمده است. در نواحی بختیاری و دزفول سرنای کوچک معمول است.  سرنای محلی معمولاً با دهل نواخته می شود. این ساز با نام هایی نظیر به زرنا – ذرنا – و یا ذورنا نیز نامیده می شود. ساز سرنا در بین اقوامی نظیر بلوچ ها، کردها، گیلان ها، ترک ها و استان های فارس و مازندران وجود دارد. البته در همه اقوام به این نام معروف نیست مثلاً در میان بلوچ ها به شیدی در میان کردها شمال خراسان به پیق معروف است در مازندران به سرنا یا درنا معروف است. سرنا سازی نه تنها محلی ؛ بلکه قدیمی است. در اشعار شعرای ایران به کرات نام «سرنا» یا «سورنای» آمده است. در نواحی بختیاری و دزفول سرنای کوچک معمول است.  سرنای محلی معمولاً با دهل نواخته می شود. این ساز با نام هایی نظیر به زرنا – ذرنا – و یا ذورنا نیز نامیده می شود. ساز سرنا در بین اقوامی نظیر بلوچ ها، آشنایی با ساز سرنا کردها، گیلان ها، ترک ها و استان های فارس و مازندران وجود دارد. البته در همه اقوام به این نام معروف نیست مثلاً در میان بلوچ ها به شیدی در میان کردها شمال خراسان به پیق معروف است در مازندران به سرنا یا درنا معروف است.

نوشته های مرتبط

آشنایی با تاریخ هنر یونان

هادی گراوندی

دیوان حافظ شیرازی ، کهن ترین نسخهٔ شناخته شده کامل

هادی گراوندی

کتاب توپوز قلی میرزا

هادی گراوندی

ارسال دیدگاه

12 + پانزده =