اعتیاد اینترنتی
آسان شدن و هزینه پایین دسترسی و تنوع و جذابیت بالای سرویس های فضای مجازی باعث شده است کاربران زمان قابل توجهی از اوقات روزانه شان را در این فضا سپری کنند و رفته رفته دچار اعتیاد اینترنتی شوند. مطابق آماری که در سال ۲۰۱۳ ارایه شده است، ۴۲۰ میلیون معتاد اینترنتی در جهان وجود دارد و حتی در برخی کشورها از جمله چین مراکز ترک اعتیاد اینترنت تأسیس شده است.
اعتیاد به فضای مجازی یا استفاده جبری از فضای مجازی به عنوان الگویی از استفاده تعریف می شود که با ویژگی هایی مانند نداشتن کنترل، اشتغال ذهنی، تعارض، علائم انزوا و استفاده از اینترنت به عنوان راهبردی مقابله ای مشخص می شود.
این اعتیاد می تواند منفعل (مثل استفاده از تلویزیون که فرد تنها مصرف کننده است و در محتوا دخالتی ندارد) یا فعال (مانند استفاده از اینترنت، چت، بازی های رایانه ای) باشد. فعالیت های انجام شده در افراد معتاد به فضای مجازی، شامل چت، تبادل پیام، استفاده از فیس بوک، قماربازی اینترنتی، خرید افراطی اینترنتی، حک و وبگردی بی هدف می شود.
محققان آسیب های بسیاری برای استفاده اعتیادگونه از فضای مجازی مشاهده کرده اند؛ از جمله کیفیت زندگی پایین، افسردگی، اضطراب، انزوای اجتماعی و غیره.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد در چین ۱۱ درصد، یونان ۱۸ درصد، کره جنوبی ۳۰ درصد و تایوان ۵ درصد از افراد اعتیاد به اینترنت دارند. میزان اعتیاد به اینترنت در ایران ۸.۹ درصد برآورد شده است که نسبت به آمارهای جهانی نرخ پایین تری دارد.
آمارهای ایران و جهان نشان می دهد اعتیاد به اینترنت بین دختران بیشتر از پسران است، همچنین با کاهش سن، میزان استفاده از اینترنت و اعتیاد به اینترنت افزایش می یابد. برای مثال پیمایش ملی انجام شده در ایالات متحده نشان می دهد دانش آموزان بیش از دانشجویان از فیس بوک استفاده می کنند.
تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد اعتیاد به اینترنت بین دانشجویان کارشناسی بیش از دانشجویان کارشناسی ارشد است. به طور کلی بین استفاده از فیس بوک و سن همبستگی منفی وجود دارد. هرچه سن کاربران بیشتر گزارش شده است، میزان استفاده از این شبکه کمتر گزارش شده است.
همچنین میزان اعتیاد به اینترنت بین رشته های فنی بیش از رشته های علوم انسانی است. به نظر می رسد با افزایش سن و تجربه استفاده از فضای مجازی، سواد رسانه ای فرد بالاتر می رود و میزان اثرگذاری منفی فضای مجازی بر افراد نیز کاهش می یابد.
علاوه بر تأثیراتی که فضای مجازی روی فرد می گذارد، روابط اجتماعی را نیز تا حد زیادی تحت تأثیر خود قرار داده است. یکی از جنبه های مهم تأثیر فضای مجازی بر ارتباطات اجتماعی، کانون خانواده است.
«سندرز » و همکاران نشان دادند که استفاده زیاد از اینترنت در نوجوانان علاوه بر این که به طور کلی باعث گوشه گیری و کناره گیری آن ها می شود، به تدریج ارتباط و تماس آنان را با والدین کاهش می دهد.