خیانت و طلاق
— مشکلات روابط زناشویی
یکی از آثار عمده فضای مجازی، تأثیر آن بر روابط زناشویی است. فضای مجازی با آسان کردن برقراری ارتباط بین افراد می تواند باعث افزایش ارتباط زوجین شود و سبب بهبود رابطه بین آنان شود، ولی استفاده از موقعیت های جدید ناشی از فضای مجازی می تواند مخاطراتی را نیز برای زوجین به همراه داشته باشد. اگر حتی اعتقاد نداشته باشیم که تلاش هایی برای برهم زدن کانون خانواده در حال انجام است، پی بردن به این موضوع دشوار نیست که فضای مجازی تأثیر عمیقی بر روابط زناشویی داشته است. به همین دلیل تحقیقات زیادی درباره تأثیر استفاده از فضای مجازی بر حساسیت های بین زوجین، روابط فرا زناشویی، رضایت زناشویی، رضایت جنسی و طلاق در داخل و خارج از کشور انجام شده است.
علی رغم شعار فیس بوک مبنی بر گسترش دادن روابط بین فردی، رایج ترین کاربرد فیس بوک، حفظ ارتباط با دوستان و آشنایان است. دومین استفاده رایج از فیس بوک کنجکاوی درباره فعالیت های دیگران است. در حقیقت ۶۰ درصد از دانشجویان گزارش داده اند که از فیس بوک برای حفظ ارتباط با شریک عاطفی، دوستان و آشنایان استفاده می کنند. میزان زمان مصرف شده برای تحت نظر گرفتن همسر یا شریک عاطفی در فیس بوک با حسادت فیس بوکی رابطه دارد. در حقیقت چک کردن و حسادت چرخه معیوبی ایجاد می کند. هرچه فرد بیشتر نگران رابطه اش باشد، بیشتر صفحه فیس بوک طرف مقابل را بررسی می کند، هرچه بررسی بیشتری صورت گیرد، نکات مبهم یا مشکوک بیشتری پیدا می کند که می تواند حساسیت ایجاد کند.
براساس نظریه ها و تحقیقات تأیید شده در روان شناسی تکاملی، زنان و مردان در مورد رویکردها و رفتارهای جنسی با یکدیگر متفاوت هستند.
در باب غیرت جنسی، مردان تأکید بیشتری بر روابط جنسی دارند، ولی حساسیت عمده زنان روی روابط عاطفی است. تحقیقات انجام شده نیز نشان می دهند که زنان اهمیت بیشتری به روابط عاطفی در دوستی های اینترنتی می دهند و رفتارهای هیجانی به عمل آمده در فضای مجازی را
بیشتر از مردان خیانت تلقی می کنند. به همین دلیل است که زنان نسبت به روابط شریک عاطفی شان در فضای مجازی حساس تر هستند و صفحه طرف مقابل را برای بررسی روابط احتمالی بعدی بیشتر پیگیری می کنند. در تحقیق انجام شده در آمریکا مردان نسبت به این حساسیت زنان هوشیارتر هستند، ولی زنان نمی توانند حساسیت های موجود در مردان را به درستی درک کنند و به همین دلیل به مشکلات بیشتری در این زمینه با شریک عاطفی خود بر می خورند.
— حسادت در کاربر
فیس بوک ممکن است باعث حسادت در کاربر شود. آمار نشان می دهد که بسیاری از افراد از طریق فیس بوک کردار و گفتار شریک رمانتیک شان را زیر نظر می گیرند. ۳۵ درصد از کاربران فیس بوک معتقدند که فیس بوک مستقیماً در روابط رمانتیک آن ها احساس رقابت و حسادت ایجاد کرده است. برخی آمارها نشان می دهد در آمریکا از هر پنج جدایی یکی و در انگلستان از هر سه جدایی یکی به فیس بوک مربوط بوده است.
به طور کلی آسیب های خانوادگی فضای مجازی عبارتند از:
۱- ازدواج های ناپایدار
به دلیل عدم شناخت کافی و درست قبل از ازدواج به کمک بسترسازی به وسیله هویت پنهان کاربران، ازدواج های ناپایدار افزایش پیدا کرده است.
۲- رشد طلاق
درصد طلاق ها در عربستان، عامل اصلی جدایی زوج های چینی، افزایش ۴ درصدی طلاق در مقابل افزایش ۲۰ درصدی تعداد کاربران فیس بوک است.
۳- گسست اعضای خانواده
جدایی اعضای خانواده از یکدیگر به خصوص فرزندان از والدین در زندگی مجازی.
۴- کاهش روابط
کاهش روابط خانوادگی و فامیلی در فضای حقیقی.
— آرامش کاذب
افراد وقتی گمنام هستند و یکدیگر را نمی شناسند، اطلاعات شخصی را در اختیار طرف مقابلی قرار می دهند که حتی برای دوستان نزدیک خود نیز آشکار نمی کنند. دلیل هم این است که احساس امنیت می کنند. نکته بد این جاست که این میزان اطلاعات باعث به وجود آمدن احساس صمیمیت در افراد می شود و همین موضوع می تواند منجر به ارتباط بیشتر و وابستگی عاطفی بیشتر شود. صحبت هایی که با هم رد و بدل می کنند انتخابی است و شامل چیزهای عادی زندگی روزمره و مشکلات فرزندان نمی شود و مبتنی بر مسائل مورد علاقه است و به فرد این اجازه را می دهد که تخیل خود را تا هر کجا که می خواهد پرواز دهد و فردی که در پی فانتزی برود، دیگر نخواهد توانست رابطه عاطفی حقیقی داشته باشد.
— دامن زدن به حساسیت های زناشویی
همسران همیشه در رابطه با رفتارهای طرف مقابل خود حساسیت هایی نشان می دهند. وقتی که زن یا مردی نسبت به روابط اجتماعی همسر خود شک داشته باشد، یکی از رفتارهای رایج، دقت در رفتارهای اجتماعی اوست. شبکه های اجتماعی راه را برای این قبیل بررسی ها و حساسیت ها هموار می کند. فرد می تواند هر زمان و هر مکان بر رفتارهای همسرش نظارت داشته باشد: می تواند بداند با چه کسی دوست شده، چه افرادی به صفحه همسرش دسترسی دارند، چه افرادی مطالب ارایه شده همسرش را می پسندند و غیره. آمار نشان می دهد بسیاری از افراد از طریق فیس بوک رفتارهای شریک زندگی شان را زیر نظر می گیرند.
۳۵ درصد از کاربران فیس بوک معتقدند که این شبکه اجتماعی مستقیماً در روابط رمانتیک آن ها احساس رقابت و حسادت ایجاد کرده است. در حقیقت چک کردن و حسادت، چرخه معیوبی ایجاد می کند. هرچه فرد بیشتر نگران رابطه اش باشد، بیشتر صفحه فیس بوک طرف مقابل را بررسی می کند و با بررسی بیشتر، نکات مبهم و مشکوک بیشتری پیدا می کند که می تواند حساسیت ایجاد کند.
البته روان شناسان معتقدند که جنس حساسیت زن و مرد با یکدیگر متفاوت است. زنان نه تنها به روابط جسمانی همسران خود حساس هستند بلکه نسبت به روابط عاطفی شوهران خود نیز حساسیت بسیار بیشتری دارند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که جنس حساسیت زن و مرد در فضای مجازی نیز متفاوت است؛ همچنین زنان نسبت به رابطه همسران خود با افراد جدید ( افرادی که در فضای حقیقی آن ها را نمی شناسند) حساسیت بیشتری دارند.
— ارتباط با نامحرم
یکی دیگر از آسیب های فضای مجازی، اختلاط نامناسب بین زنان و مردان است. از آن جایی که در فضای مجازی افراد می توانند گمنام باشند با هویت غیرواقعی وارد شوند یا تماس های فیزیکی با مخاطب نداشته باشند، این ایده در ذهن آنان پدید می آید که می توانند بدون آسیب رسیدن به مرزهای اخلاقی خود، از بسیاری از خطوط قرمز عبور کنند؛ مثلا با تصور اینکه چت کردن و حتی شوخی کردن با نامحرم حکم فضای حقیقی را نداشته و گناه یا مفسده ای بر آن مترتب نیست. از همین جا است که اختلاط با نامحرمان آغاز می شود، ولی این پایان کار نیست. تحقیق «دهقان » و «نیکبخش » درباره شکل گیری روابط صمیمانه در اتاق های چت نشان می دهد نبود حضور فیزیکی افراد در چت نوشتاری، نه تنها مانع تبادل پیام های احساسی و اجتماعی نمی شود بلکه با افزایش تجربه، کاربران باسابقه می توانند یاد بگیرند چگونه پیام های هیجانی طرف مقابل را رمزگشایی کنند و پیام های عاطفی خود را نیز منتقل کنند (برای مثال با استفاده از صورتک ها یا ارسال تصاویر دارای بار هیجانی). در صورت استفاده از چت های صوتی و تصویری، میزان آسیب ها بسیار بیشتر است. روتین شدن ایجاد رابطه که در افراد خجالتی و مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی می تواند مفید هم باشد، برای بسیاری از مخاطبان تبدیل به گامی برای ریختن حیا و روابط نامشروع است. تحقیقات انجام شده در آمریکا نشان می دهد در ۶۸ درصد از طلاق های صورت گرفته، یکی از زوجین در فضای مجازی به دنبال معشوق پیدا کردن است. تحقیق دیگری در آمریکا نشان می دهد که عضویت در فیس بوک با رضایت زناشویی رابطه معکوس و با میزان طلاق رابطه مستقیم دارد. همچنین آمار به دست آمده در انگلستان نشان می دهد از هر سه طلاق، یکی به شبکه اجتماعی فیس بوک مرتبط است.
تحقیقات صورت گرفته در جهان نشان داده اند که زنان تمایل کمتری به ارائه عکس و مطالب شخصی در فضای مجازی دارند، ولی با توجه به مواجهه فرد با افشای تصاویر خصوصی در محیط مجازی، پس از مدتی قبح این مطلب در ذهن افراد شکسته می شود و طی فرایند حساسیت زدایی منظمی، فرد بدون احساس مشکل، ابتدا عکس واقعی چهره اش و پس از مدتی عکس های خصوصی اش را در فضای مجازی منتشر می کند و نسبت به این موضوع احساس بی تفاوتی خواهد کرد.