تلگرام، یک نرم افزار پیام رسان است که به شکل متن باز (قابل تغییر توسط برنامه نویسان) ارائه شده است. کاربران می توانند پیام ها،تصاویر، ویدیوها و اسناد (انواع پرونده ها پشتیبانی می شوند) خود را رمزنگاری شده تبادل کنند. تلگرام در تبلت ها، موبایل ها و دستگاه های بدون وای فای هم در دسترس است. موفقیت عجیب این نرم افزار طی دو سال گذشته دور از انتظار بوده و هم اکنون به فراگیرترین پیام رسان بین ایرانیان تبدیل شده است. کاربران نرم افزار امکان تبادل پیام، عکس، ویدیو و فایل تا حجم ۱.۵ گیگابایت را دارند. تلگرام نسخه رایانه ای خود را نیز ارایه داده که با این امر، کار برنامه نویسان برای کدنویسی برنامه های جانبی تلگرام (ربات ها) را راحت تر کرده است. دیگر آن که همه نرم افزارهای رسمی تلگرام ( و چند نرم افزار غیررسمی) متن باز هستند که ویژگی تقریباً منحصربه فردی بین همه نرم افزارهای پیام رسان است؛ البته مدیر این نرم افزار گفته است کد سرور نرم افزار آزاد نیست، زیرا معماری تلگرام نیاز دارد دوباره طراحی شود تا به سرورهای مستقل اجازه دهد مانند یک ابر تلگرام متحد کار کند. مدیر سایت تلگرام «پاول دروف » و برادرش «نیکولای » بوده که مدیر سابق شبکه اجتماعی «وی کی »، بزرگ ترین شبکه اجتماعی دنیا بعد از فیسبوک است که به «زاکربرگ روسی » یا «زاکربرگ دوم » معروف است. مهم ترین امکانات تلگرام امکان ایجاد گروه بین کاربران، کانال های اطلاع رسانی و ربات ها است که این اصطلاحات در ادامه معرفی می شوند.
— گروه
گروه ها یکی از بخش های اصلی پیام رسان تلگرام است، به صورتی که کاربران می توانند با پیوستن به گروه ها به صورت چند طرفه با دیگران ارتباط برقرار کنند. گروه های اولیه قابلیت ۲۰۰ عضو را داشتند، ولی بعدها تلگرام با انتشار به روزرسانی های جدیدتر قابلیت ارتقای گروه عادی به سوپرگروه و افزایش اعضا را از ۲۰۰ به ۵۰۰ و سپس به ۵ هزار نفر را در دسترس همگان قرار داد؛ البته در آخرین به روزرسانی، مدیران گروه ها می توانند پیام سنجاق شده را در بالای گروه ها قرار دهند که به آن اطلاعیه نیز گفته می شود و از دیگر موارد می توان به اضافه شدن قابلیت انتخاب شناسه برای گروه ها و ساخت گروه های عمومی اشاره کرد که قابلیت جست وجوی گروه ها براساس شناسه را برای کاربران فراهم می کند.
— کانال
کانال تلگرام مسیر یک طرفه ای است که فقط مدیران کانال ( به انگلیسی اَدمین) می تواند در آن پست های دلخواه را برای اعضای کانال منتشر کند و بقیه اعضا امکان اضافه کردن پست در آن را ندارند. برخی از ویژگی های کلی کانال در تلگرام به این شرح است:
۱. امکان عضوگیری نامحدود
۲. امکان انتخاب چند مدیر: افزودن مدیر به گروه تلگرام امکان پذیر نیست ولی برای کانال می توانید مدیر اضافه کنید.
۳. قابلیت حذف پیام: در گروه پیام ارسالی به هیچ وجه حذف نمی شود ولی در کانال مدیر می تواند پیام را هم حذف کند.
۴. تعداد مشاهده: چند نفر مطلب ارسالی شما را خوانده اند؟ در گروه این قابلیت وجود ندارد ولی در کانال تلگرام تعداد خواندن پیام ها نمایش داده می شود؛ آن هم برای تک تک اعضا.
۵. لینک عمومی و منحصر به فرد: شما می توانید کانالی داشته باشید که عمومی باشد و مخاطبین عمومی برای خود جذب کنید.
۶. پیغام آزار دهنده عضویت و ترک گروه وجود ندارد: در کانال، اگر کسی خارج شود یا بپیوندد هیچ پیامی برای سایر افراد نمی رود و این گونه مزاحمت نسبی کمتری هم دارد.
۷. غیر قابل مشاهده بودن اعضا: اعضا نمی توانند اعضای دیگر را ببینند!
چیزی که در گروه خیلی ها را آزار می داد؛ در کانال فقط مدیر می تواند اعضا را ببیند.
۸. عدم امکان چت برای اعضا در کانال
— ربات
ربات ها، ویژگی ای هستند که از سوی تلگرام ارائه می شود. کاربران به وسیله ربات ها می توانند قابلیت های نرم افزار را چند برابر کنند. کاربران به وسیله ربات ها می توانند اتصالی را بین وب سایت های خبری شان و هسته اصلی تلگرام ایجاد کنند تا از این طریق اخبار را به صورت مستقیم به رباتشان بیفزایند. ربات ها همچنین قابلیت های فراوان دیگری نیز دارند؛ از جمله جست و جوی تصاویر، فیلم ها، اسناد، گیف ها،
سرگرمی (بازی، لطیفه، داستان و…)، ترجمه و غیره.