۷ اردیبهشت ۱۴۰۳
تاریخ هنر مجله فرهنگ و هنر ایران دخت

آشنایی با هنر دوره معاصر ایران

آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ايران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران

آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران

 

هنر دوره معاصر ایران:

پس از دولت قاجاریه شرایط فرهنگی و اجتماعی ایران همزمان با تأثیرپذیری از هنر غرب و گرایشات ایرانی همچنان به حیات خود ادامه می دهد. این دوره که می توان آن را دوره معاصر نامید حدود یک سده را به خود اختصاص می دهد که در آن شاهد تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هستیم. در این دوره تمایلات و گرایشات متفاوتی به طور همزمان با گرایش هنر رسمی و مردمی که در نهایت به سمت مذهب گرایی و وحدت کامل تبدیل می شود پدید می آید. عمده این گرایشات را می توان با یک تقسیم بندی کلی در مسیر گرایشات باستان گرایی، ملی گرایی، سنت گرایی و مذهب گرایی تقسیم کرد.

دوره اول بین سال های ۱۳۲۰ ۱۳۰۰ شمسی همگام با دوره اوج فعالیت های باستان شناسی ایران شکل می گیرد که در آن گروه های مختلف اقدام به فعالیت های حفاری در مناطق باستانی ایران می کنند. این تمایل به باستان شناسی که از اواخر دوره قاجاریه شروع شده بود باعث شد تا متخصصان اروپایی همگام با رویکرد حکومت های وقت وارد ایران شوند و با وجود این که عمده آنان معمار هم بودند اما به لحاظ رویکرد باستان شناسی سعی داشتند تا طرح های معماری خود را به شیوه باستانی بسازند (شکل ۱_۱۴).

آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران

در این دوره تحولات علمی نیز با رویکرد جدید و تأسیس دانشگاه در ایران صورت می پذیرد (شکل ۲ ۱۴) و سعی می شود تا جلوه هایی تازه در معرفی بزرگان ادب فارسی پدید آید و آرامگاه های باشکوهی از فردوسی، سعدی و حافظ ساخته شود (شکل ۳_۱۴ الف و ب و ج).

آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران

آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران

در زمینه نقاشی و نگارگری نیز تحول بنیادینی شکل می گیرد و مدرسه صنایع مستظرفه به دو بخش هنرستان کمال الملک با گرایش به نقاشی طبیعت گرایی و کلاسیک و رسمی (شکل ۴ ۱۴) و دیگری در قالب هنرستان  هنرهای سنتی یا صنایع قدیمه است که حاصل آن شکل گیری نگارگری معاصر است (شکل ۵_۱۴).

آشنایی با هنر دوره معاصر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، آشنایی با هنر دوره معاصر ایران

 

تمایل به باستان گرایی باعث شد تا با معرفی میراث های کهن ایرانی نوعی هنر احیاء شده گذشتگان پدید آید. اما به دلیل تمایل روزافزون به غرب گرایی، این نوع گرایش ها به مراکز خصوصی و یا با حمایت دولتی برای کاربردهای خاص (و یا حتی انزواطلبانه ای) تبدیل شد. در پایان این دوره هنر اروپایی و شیوه های نوین آموزش هنر غلبه کرده و حاصل آن به وجود آمدن هنرکده هنرهای زیبا شد  دوره دوم که حد فاصل سال های ۱۳۴۰_۱۳۲۰ شمسی می باشد همزمان با فعالیت هنرکده هنرهای زیبا و آموزش های نوین در سه رشته نقاشی، پیکرتراشی و معماری است.

 

در این زمان با بازگشت تحصیل کردگان هنر ایرانی در خارج از کشور موج جدیدی از نوگرایی (مدرنیسم) و تجددگرایی همراه با پذیرش نوعی رویکرد ملی در برخی موارد به وجود می آید. در این دوره تلاش می شود تا عمده فعالیت های هنری و معماری در کشور به دست هنرمندان ایرانی سپرده شود. معماران ایرانی در این زمان با بهره گیری از دانش روز و تحولات مدرنیسم در غرب سعی در ایرانی کردن آثار معماری خود می کنند و حتی تلاش می کنند تا نوعی سبک معماری نوین ایرانی را به وجود آورند (شکل ۶_۱۴).

با توجه به عملکرد و نیاز مراکز آموزش رسمی در کشور هنرکده هنرهای زیبا به دانشگاه تهران انتقال می یابد و با نام دانشکده هنرهای زیبا به کار خود ادامه می دهد. همزمان با این به وجود می آید «خروس جنگی» انتقال، موج جدیدی از جنبش نوگرایی و مدرنیسم با عنوان (شکل ۷_۱۴).

این موج جدید تلاش می کند تا با روحیه ای تندرو به مقابله با باستان گرایی در هنر بپردازد و خود را سردمدار تحولی برای گرایشات مکتب های غربی در ایران می بیند. با این  وجود همچنان تمایلات موضوعی و ایرانی بودن در کارها وجود دارد (شکل ۸_۱۴).

به دلیل اهمیت و گرایشی که هنر جدید در ایران دارد مراکز هنری دیگری از جمله تالارهای نمایش آثار ایجاد می شود و زمینه را برای شکل گیری موزه های هنری و نمایشگاه های دوسالانه و جشنواره ها، فراهم می سازد. دوره سوم که حدفاصل سال های ۶۰_۱۳۴۰ شمسی را در بر می گیرد نوعی بازگشت به گرایشات سنتی است. از این رو با شکل گیری دیگر مراکز آموزشی از جمله دانشکده هنرهای تزیینی و تمایل به میراث سنتی هنر ایران و تشکیل انجمن های فرهنگی در میان کشورهای مختلف، گرایش به سنت گرایی به معنای ارائه هویت فرهنگی بیش از پیش خودنمایی می کند. در این دوره نسل دوم معماران ایرانی که به نسل طلایی شهرت یافته اند پا به عرصه فعالیت های هنری می گذارند.

 

این هنرمندان با توجه به ارزش های هنری کشف شده هنر ایرانی و اعتباریابی بین المللی، شیوه نوینی را در معماری به وجود می آورند. در این شیوه ضمن حفظ ارزش های فرهنگی و سنتی و استفاده آگاهانه از آن ها، تحولاتی را باعث می شوند. این تحولات را می توان در بناهای مشهوری از جمله آرامگاه های خیام و بوعلی سینا، برج آزادی، موزه هنرهای معاصر و تئاتر شهر به خوبی مشاهده کرد (شکل ۹_۱۴).

در زمینه گرایشات تجسمی با رویکرد سنت گرایی هنری  تمایل جدید به خط نقاشی و دیگر انواع هنری پدید می آید و مکتبی هنری به ظهور می رسد که آن را به عنوان «مکتب سقاخانه ای» نامیده اند. این گرایش هنری ضمن آشنایی با ارزش های بصری هنری جهانی و به کارگیری مواد و مصالح بومی و موضوعات ایرانی توانست تأثیرات مهمی را در گرایشات هنری ایران به وجود آورد و آن را به عنوان هنری جهانی به ثبت رساند (شکل ۱۰ ۱۴ الف و ب).

تحول سنت گرایی در این دوره و نوعی توجه به ارزش های سنتی ایرانی باعث شد تا زمینه های فعالیت بیشتری در عرصه های هنری ایجاد شود. این تمایل باعث ایجاد نوعی فعالیت همگام برای دیگر هنرهای تجسمی از جمله نقاشی های عامیانه ۱، قهوه خانه ای (خیالی سازی) و نگارگری که ماهیتی سنتی داشتند گردید. هرچند پذیرش این گرایشات عامیانه سنتی با گرایشات رسمی سنتی یکسان به نظر نمی رسیدند اما همچنان توانستند برای نخستین بار در مراکز رسمی و تالارهای هنری همگام  با گرایشات غرب گرایی خودنمایی کنند (شکل ۱۱_۱۴).

دوره چهارم نوعی رویکرد هنری از سال ۱۳۶۰ به بعد است. تداوم هنر سنت گرایی دوره سوم است که با تحولاتی در جریان شکل گیری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با گرایشات مذهبی ادامه می یابد. حاصل این تحول به شکلی است که ارزش های انقلابی به گونه ای با ابزار هنری در جریان تحولات اخیر به هویتی کاملاً مشخص تبدیل می شود. نوعی انقلاب فرهنگی در عرصه های متفاوت ایجاد می شود که نتیجه آن را به عنوان هنر انقلابی، هنر جنگ، هنر دفاع مقدس و … می دانیم (شکل ۱۲_۱۴).

 
برای دیدن مطالب بیشتر:

ایران دخت

تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، تاریخ هنر ایران ، هنر نوگرا و معاصر ایران ، هنر و تمدن ایران ، هنر دوران میانه ایران ، سپیده دم هنر ایران ، 

نوشته های مرتبط

آشنایی با ساز باغلاما

هادی گراوندی

کتاب زمین از دریچۀ آسمان

هادی گراوندی

آشنایی با زندگی نامه آرنولد شوارتزنگر

هادی گراوندی

ارسال دیدگاه

چهار × 5 =